Cây Cẩu Tích – Thuốc quý cho thận và xương

Cây cẩu tích, còn gọi là cây lông cu li, có tên khoa học là Cibotium barometz, thuộc họ Cyatheaceae (họ dương xỉ). Tên gọi “cẩu tích” bắt nguồn từ hình dáng lớp lông màu vàng hoặc nâu bao phủ thân rễ, làm người ta liên tưởng đến bộ lông của loài chó (cẩu).

Đặc điểm tự nhiên và sinh trưởng

Cây cẩu tích là loại dương xỉ thân thảo, mọc ở những khu vực nhiệt đới, đặc biệt phát triển mạnh ở vùng đất ẩm và mát. Thân rễ dài, bò ngang, phủ một lớp lông dày, có màu vàng nâu đặc trưng. Lá cây dài và xẻ lông chim, khá giống với lá cây dương xỉ, đặc biệt phổ biến ở những khu vực có độ cao và rừng rậm.

Phân bố của Cây Cẩu Tích

Cẩu tích thường mọc ở các vùng núi và cao nguyên, đặc biệt ở Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, Lào, và Myanmar. Ở Việt Nam, cây này tập trung ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, và Hòa Bình.

Các bài viết liên quan khác:

+ Cây Bình Vôi

+ Thất Diệp Nhất Chi Hoa

+ Hoa Sơn Tuyết Liên

Thành phần hóa học

Cây cẩu tích chứa nhiều thành phần có lợi như flavonoid, alkaloid, và các hợp chất polyphenolic. Những chất này có tác dụng chống viêm, giảm đau và cải thiện sức khỏe xương khớp. Thân rễ của cây chứa nhiều tinh bột và một số enzyme có tác dụng dược lý, giúp cây trở thành một vị thuốc phổ biến trong Đông y.

Tác dụng của Cây Cẩu Tích

Cẩu tích được biết đến với nhiều tác dụng như sau:

• Giảm đau và chống viêm: Thường dùng để hỗ trợ điều trị các bệnh lý về xương khớp, đau lưng, và đau do phong thấp.
• Bổ thận, kiện gân cốt: Theo y học cổ truyền, cẩu tích có tác dụng bổ thận, hỗ trợ chắc khỏe xương và tăng cường sinh lực.
• Hỗ trợ hệ tiêu hóa: Rễ cây cẩu tích có khả năng kích thích tiêu hóa, hỗ trợ hấp thu chất dinh dưỡng tốt hơn.

Một Số Bài Thuốc Nam Sử Dụng Cây Cẩu Tích

Cẩu Tích, với tác dụng bổ thận và cường gân cốt, thường được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian để hỗ trợ điều trị các vấn đề về xương khớp và suy nhược cơ thể. Sau đây là một số bài thuốc phổ biến từ cây Cẩu Tích:

1. Hỗ Trợ Điều Trị Chứng Thận Hư Gây Đau Lưng

Nguyên liệu: Đỗ trọng 10g, ngưu tất 10g, Cẩu Tích 15g, mộc qua 6g, và sinh mễ nhân 12g.
Cách dùng: Đem sắc với 600ml nước, còn 200ml, chia thành 3 lần uống trong ngày.

2. Trị Đau Nhức Chân Tay Do Phong Thấp

Nguyên liệu: Thục địa 20g, hổ cốt, đương quy, tần giao, tùng tiết, quế chi, tục đoạn, tang chi, hải phong đằng, Cẩu Tích mỗi vị 12g.
Cách dùng: Sắc lấy nước uống, có thể thêm rượu để tăng hiệu quả.

3. Hỗ Trợ Trị Gân Cơ Khó Cử Động, Đau Lưng

Nguyên liệu: Nhục quế, Cẩu Tích, khương hoạt, đỗ trọng mỗi vị 30g, tang ký sinh 40g.
Cách dùng: Ngâm với 1.5 lít rượu trong 1 tuần, sau đó dùng mỗi ngày một lượng nhỏ.

4. Hỗ Trợ Giảm Đau Lưng Gối Do Suy Thận

Nguyên liệu: Phục linh, đương quy, Cẩu Tích, thỏ ty tử.
Cách dùng: Nghiền thành bột, viên lại, mỗi lần uống 1-2 viên với nước ấm.

5. Bài Thuốc Hỗ Trợ Điều Trị Viêm Cột Sống Do Can Thận Bất Túc

Nguyên liệu: Nhục thung dung, Cẩu Tích, cốt toái bổ, ngưu tất, thục địa, bạch thược mỗi vị 15g, kê huyết đằng 30g.
Cách dùng: Sắc uống, dùng mỗi ngày một thang.

6. Hỗ Trợ Điều Trị Đau Mỏi Các Khớp

Nguyên liệu: Ngưu tất, huyết giác, độc hoạt, cốt toái bổ, Cẩu Tích, mộc qua.
Cách dùng: Sắc uống hằng ngày.

7. Hỗ Trợ Bổ Thận Tráng Dương

Nguyên liệu: Cẩu Tích 18g, ngũ gia bì, ngưu tất, đỗ trọng, uy linh tiên mỗi vị 15g.
Cách dùng: Ngâm các vị với rượu 30 độ trong 7 ngày, ngày uống 2 lần, mỗi lần 20ml.

Lưu ý khi sử dụng Cây Cẩu Tích

Cẩu tích có tính ấm nên cần thận trọng với những người có cơ địa nhiệt. Không nên sử dụng cho phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú. Bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng nếu có các vấn đề về gan thận hoặc dị ứng.

Kết luận

Cây cẩu tích là một dược liệu có giá trị với nhiều công dụng cho sức khỏe, đặc biệt trong hỗ trợ xương khớp và cải thiện sinh lực. Với những tác dụng nổi bật, cây cẩu tích đã trở thành một thành phần quan trọng trong nhiều bài thuốc dân gian, nhưng cũng cần lưu ý sử dụng đúng cách để đảm bảo an toàn.